Sosyolojinin de, eğitimin de konusu, insandır. Bir eğitim sistemi kurulurken, hangi Sosyal felsefeye göre kurulacağı, eğitim sisteminin ne tip insan yetiştirmek istediği, hakim ideolojinin hangi felsefeyi benimsediği, belirleyici faktörlerdir. Bütün ülkelerde politikalar, toplumsal yapı, ekonomi belli bir felsefeye dayanır. Hükümetler ideolojilerine uygun, toplumlarına adapte olabilecek bireyler yetiştirmek için yönetim sistemindeki felsefelerini, eğitim sisteminde, çocuklara benimsetmeleri gerekir.

    Eğitim, devletin devamlılığını sağlanması için en önemli yapı taşıdır. Bunların yanında eğitimin felsefesi ile eğitimi veren kişilerin felsefesi de birbiriyle uyuşması gerekmektedir. Devlet, eğitim felsefesine uygun öğretmen, yönetici, hizmetli yetiştirip görevlendirirse, sistem yolunda gider. Eğer, eğitim felsefesi ile öğretmenlerin felsefeleri ters düşerse sistem bozulur, bitmeye yüz tutar.

Ziya Gökalp ve İbni Sinanın Eğitime bakış açısı

Ziya GÖKALP

    Eğitim felsefesi; onun kültür ve medeniyet arasında yaptığı ayırım yansıtan iki önemli yön içermektedir: Terbiye ve talim. Ona göre terbiye, toplumun, üyeleri üzerinde gerçekleştirdiği bir sosyalleştirme sürecidir. Bu sosyalleştirme sayesinde birey toplumun diline, edebiyatına, ahlakına, estetiğine ve mantığına aşina hale gelir. Bu açıdan terbiyenin amacı ?milli bireyler? yetiştirmektir. Diğer yandan talim bireyin kozmik çevresine intibakıdır. Bu intibak kişinin doğal bilimlere kendini aşina kılması sonucu gerçekleşir. Talim sayesinde birey, maddi güçleri kullanabilir hale gelir.

    Bu ayırıma ek olarak, Gökalp bilginin nesilden nesile aktarımında iki yaklaşımın olduğunu belirtir; bu yaklaşımlardan biri yaygın diğeri örgün eğitimdir. İlki doğal, kendiliğinden ve dinamiktir; diğeri ise, planlı, sistematik ve durağandır. Yaygın eğitim toplumda mevcut ve yaşayan bilgileri sunar. Diğer yandan, örgün eğitim, daha önceki nesillerin birikmiş zihinsel ürünlerini aktarır; temelde kitaplarda yazılı olanla öğretir. Okul ve toplum her iki bilgiyi sunma yöntemini içermekle birlikte, terbiye eğitimle ilgili, talim ise öğretimle ilgili yöne öncelik verir.

İbni SİNA

    İbni Sina´ya göre çocuk hangi sınıf ve statüde olursa olsun eğitilmelidir. Çocuklara kesinlikle meslek eğitimi verilmelidir.

    Öğretmenler, öğrencilerin yeteneklerini tanımalı ve ona göre davranmalıdır. Çocukların ilgi alanları mesleki eğitimde göz önünde bulundurulmalıdır.

    Eğitim ve öğretimde deneye önem verilmelidir. Çocuklar eğitimde çok baskı görürlerse üstlerimde olumsuz sonuçlara neden olacaktır.

Yusuf Ersin KOÇ

Sibernetik_67@hotmail.com