Sevgili okuyucularımız bu hafta Geneli ilgilendiren iki konuyu ele
almak istiyorum.ilk olarak,  e devlet üzerinden emeklilik
başvurusunda bulunanların dikkat etmesi gerektiğini düşündüğüm hizmet
sürelerinin başına getirilen  S;K;ve Ş kodlarının ne anlama geldiğini
sizlerle paylaşmak istiyorum. BU kodların ne anlama geldiği bilinirse
aylık bağlama sürecinin takibi daha sıhhatli olacaktır. Bu konuda bir
farkındalılık oluşturmakta fayda var. Diğer konu da  işten
ayrılmalarda,kıdem tazminatını ilgilendiren  bazı hususlar olacak.
    e- devletüzerinde emeklilik başvurusu yaparken, hizmet
cetvelindeki  'S', 'K' ve 'Ş' kodlu hizmet süreleri neyi ifade ediyor?
  Şöyle ki;Emeklilik başvurusunda bulunacak vatandaşların e-Devlet
üzerinden alacakları hizmet dökümündeki prim günlerini ve bu günlerin
karşısında S, K ve Ş harflerinin olup olmadığını kontrol etmelerinde
fayda var.
Bu harfler ne anlama geliyor?
“S” harfinin yer aldığı hizmet süreleri, yapılan denetimler sonucunda
“sahte işyeri” olarak tarif edilen gerçekte faaliyet göstermeyen
paravan firmalar tarafından bildirilen hizmet sürelerini ifade etmekte
olup, ”S” kodlu hizmet süreleri, emeklilik için gerekli olan prim gün
sayılarının hesabında dikkate alınmamaktadır.
“K” harfinin (Kontrollü İşyerlerinin) yer aldığı hizmet süreleri,
henüz sahte olup olmadığı tespit edilmemiş olmasına rağmen, “K” kodlu
işyerlerinin genel özelliklerinin sahte işyerlerine benzer olması
nedeniyle, “K” kodlu işyerlerinden bildirilen hizmet sürelerinin
doğruluğu denetim sonrası tespit edilinceye kadar emeklilik işlemleri
sırasında hesaba dahil edilmemektedir.
“Ş” harfinin (Şüpheli İşyeri) yer aldığı hizmet süreleri ise kontrollü
işyerleri gibi sahte işyeri olma ihtimali bulunan ancak sahte işyeri
olup olmadığı henüz tespit edilmemiş işyerlerinden bildirilen hizmet
sürelerini ifade etse de şüpheli işyerinden bildirilen hizmet süreleri
emeklilik işlemleri sırasında hesaplamaya dahil edilmektedir. Ne var
ki “Ş” kodlu hizmet sürelerinin emeklilik hesabında dikkate alınmış
olması, ileriki tarihlerde bu hizmet sürelerinin iptal edilmeyeceği
şeklinde yorumlanmamalıdır.
Emeklilik başvurusunda bulunan sigortalının prim gün sayısının
hesabında dikkate alınan “Ş” kodlu hizmet süreleri ilerleyen süreçte
denetime tabi tutulmakta ve bu hizmet sürelerinin bildirildiği
işyerinin sahte olduğunun veya işyeri gerçek olmasına rağmen hizmet
sürelerinin fiili çalışmaya dayalı olmadığının tespiti halinde, bu
kapsamdaki hizmet süreleri emekli olunan tarihten sonra 5 yıl da
geçse, 10 yıl da geçse iptal edilmektedir. Haliyle “Ş” kodlu hizmet
sürelerinin iptalinin ardından, kalan prim gün sayısı emeklilik için
yeterli gelmiyorsa, maalesef ki emekli aylığı kesilmekte ve ödenen
aylıklar faiziyle birlikten sigortalıdan geri alınmaktadır.
Ne yapılabilir?
İşten ayrılarak tahsis (emeklilik aylığı) talebinde bulunmalarına
rağmen “K” kodlu hizmet sürelerinin hesaba dahil edilmemesi nedeniyle
emekli aylığı bağlanmamış vatandaşların SGK tarafından ileriki
tarihlerde yapılan incelemeler sonrasında “K” kodlu hizmet sürelerinin
doğru olduğu tespit edildiği takdirde, bu vatandaşların “K” kodlu
hizmet süreleri ile birlikte toplam prim gün sayıları emekli olmaları
için yeterli geliyorsa, emekli aylıkları evvelce tahsis talebinde
bulunmuş oldukları tarihi izleyen aybaşından itibaren bağlanmaktadır.
Bu bakımdan (K) kodlu işyerlerinden bildirilen hizmet süreleriyle
birlikte emekli aylığına hak kazanacak vatandaşların, bu işyerlerinde
fiilen çalışmış olmaları halinde emekli aylığına hak kazandıkları
tarihte tahsis talebinde bulunmaları isabetli olacaktır.
Emekli aylığı başvurusu sonrası “Ş” kodlu hizmet süreleri de dahil
edilerek emekli aylığı bağlanacak vatandaşların ise ilerleyen süreçte
bu hizmet sürelerinin gerçek olup olmadığı hususunda mutlaka denetime
tabi tutulacaklarını göz önünde bulundurmaları gerekiyor. Bu
vatandaşlar (Ş) kodlu hizmet süreleri içinde gerçekte çalışmamışlar
ise bu işyerlerinden bildirilen hizmet sürelerini dikkate almaksızın
kalan prim gün sayıları ile kademeli emeklilik tablosundaki prim gün
sayısına erişinceye daha çalışarak veya borçlanma yapabiliyorlarsa bu
süreler kadar borçlanma yaparak emekli aylığı başvurusunda
bulunmaları, sonradan telafisi çok güç sorunların önüne geçecektir.
   Sevgili okuyucularımız bu hafta işten ayrılan sigortalıları kıdem
tazminatı bakımından mağdur olmamaları için sizlerle şu hususu da
paylaşmak istiyorum.
İŞTEN AYRILIŞ NEDENİNİN 42 İLA 50 NOLU KODLARLA BİLDİRİLMESİNİN SONUÇLARI
İşten ayrılış bildirgelerine işten ayrılış nedeni olarak 42 ila 50
arasında bir kod yazılması İş Kanunu’nun 25/II maddesi uyarınca
işçinin ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzeri
nedenlerle iş akdinin işveren tarafından haklı nedenle derhal
feshedildiğini ifade etmektedir.
Bu durumda, işçinin işverenden kıdem ve ihbar tazminatı talep etme
hakkı olmadığı gibi işten ayrılış bildirgesine 42 ila 50 arasındaki
kodlarından birinin yazılması halinde iş akdinin işçinin kusuru
nedeniyle sona erdirildiği kabul edilerek İŞKUR tarafından işsizlik
maaşı da ödenmemektedir.
Diğer taraftan, işçinin kıdem/ihbar tazminatı, kötü niyet tazminatı,
yıllık izin ücreti, hafta tatili ücreti, ulusal bayram ve genel tatil
ücreti vb. ücret ve tazminat alacaklarına ilişkin bir talebinin
bulunması halinde arabulucuya başvurması zorunludur.
İşten ayrılış nedeni 42 ila 50 nolu kodlardan biri ile bildirilmiş
işçi ile işveren arasında arabuluculuk vasıtasıyla kıdem veya ihbar
tazminatı ödenmesi konusunda anlaşmaya varılması halinde, 2013/11
sayılı SGK genelgesine göre işveren tarafından SGK Müdürlüğüne
yapılacak müracaata istinaden işten ayrılış nedeni güncellendiği
takdirde, işçi işsizlik maaşı için İŞKUR’a başvuruda bulunmasının
ardından işsizlik maaşını alabilecektir.
İŞKUR tarafından yayımlanan 2020/1 sayılı Pasif İşgücü Genelgesine
göre ise iş akdinin feshinin ardından arabuluculuk faaliyeti sonunda
taraflarca anlaşmaya varılması ve arabuluculuk anlaşma tutanaklarından
feshin 4447/51. madde kapsamında olduğunun (işçinin istek ve kusuru
dışındaki bir nedenle feshedildiğinin) anlaşılması halinde fesih
nedeninin güncelleneceği belirtildiğinden, bu durumda da işçinin
işsizlik maaşını alması mümkün olacaktır.
    Sevgili okuyucularımız bilindiği üzere, 1 Temmuz dan itibaren
asgari ücret yeniden belirlenecektir. Gerek yurt dışı borçlanması
gerekse diğer borçlanmalar da bu oranda yeniden belirlenmiş olacaktır.
Özellikle yurt dışında çalışan vatandaşlarımızın çalıştıkları süreleri
ve bayanların  ev hanımlığı sürelerinin borçlanma tutarları bu oranda
artış gösterecektir.
    Yurt dışıda çalışan vatandaşlarımız,Gerekli belgeleri bayramdan
önce  bize ulaştırmaları halinde Aksaray da ki emeklilik ofisimizde
borçlanma işlemleri mevcut tutar üzerinden yapılmaktadır. İrtibat
telefonu 0 532 541 02 70
   Gelecek hafta yeni konularda buluşmak üzere hoşça kalın.